این موضوع که پیشگیری بهتر از درمان است موضوعی انکار نشدنی است. ما قصد داریم در این قسمت از مجله نت مگ در حوزه مجله سلامتی به جلوگیری از زخم معده بپردازیم پس با ما همراه باشید.
زخم معده چیست؟
زخم معده یک مشکل گوارشی است که به دلیل آسیب تداخلی به سطح و پوشش معده رخ می دهد. عامل اصلی زخم معده، باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری است. عوامل متعددی مانند رژیم غذایی سالم، پرهیز از نوشیدنی های الکلی، نوشیدنی های گازدار و آرام بخش های غیراستروئیدی در پیشگیری از زخم معده نقش دارند.
شایع ترین مشکلات گوارشی زخم معده، زخم اثنی عشر و زخم مری است. عوارض زخم معده زمانی رخ می دهد که زخم در سطحی ترین لایه معده تحت تأثیر عوامل مختلف ایجاد شود. به عبارت دیگر، زمانی که پوشش محافظ معده آسیب می بیند، زخم سطحی معده ظاهر می شود و عفونت به لایه های عمیق تر سرایت می کند و به زخم ختم می شود.
به طور معمول، داخل معده دارای پوشش داخلی است که در برابر اسید معده مقاوم است. عوامل مختلفی می توانند باعث آسیب به لایه سطحی معده شوند که شایع ترین آنها زخم معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری، عفونت معده و استفاده طولانی مدت از داروهای ضد التهابی و غیر کورتیکواستروئیدی (آسپرین) است.
عواملی که سبب ایجاد زخم معده می‌شوند
در زمان های قدیم بر اساس نظریه های پزشکان مختلف، عوامل اصلی ایجاد زخم معده استرس، سیگار کشیدن، خوردن غذاهای تند و پیروی از عادات غذایی ناسالم بوده است. عوامل ذکر شده احتمال زخم معده را تشدید می کند و عامل اصلی محسوب نمی شود.
در سال 1982، دانشمندی نوعی مخاط را در معده بیماران مبتلا به زخم معده کشف کرد. در بسیاری از آزمایشات ثابت شده است که عامل زخم معده، باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری است.
هلیکوباکتر پیلوری یک باکتری مارپیچی شکل است که در سنین پایین با مصرف غذا و آب وارد بدن می شود.
بازنویسی مجدد (همین منابع اما متفاوت با سری قبل)
بیش از نیمی از مردم جهان هلیکوباکتر پیلوری را در بدن خود دارند. هنگامی که هلیکوباکتر پیلوری به پوشش دستگاه گوارش آسیب می رساند، قسمت های آسیب دیده در معرض اسید معده قرار می گیرند و به زخم تبدیل می شوند.
شایان ذکر است که تاخیر در درمان زخم معده عوارض مختلفی از جمله عفونت، التهاب و خونریزی ایجاد می کند.
با این حال، ژن ها نقش کلیدی در ایجاد زخم معده دارند. خطر ابتلا به زخم معده در کسانی است که بستگانشان زخم معده دارند تقریبا دو برابر است. زخم معده سرطان محسوب نمی شود و مسری است. زخم معده در گروه های سنی مختلف رخ می دهد و در مردان شایع تر از زنان است.
مطالب مرتبط:
علائم زخم معده
شایع ترین علامت بیماری زخم معده درد کوتاه مدت شکم است. این درد زمانی تشدید می‌شود که فرد روزه‌دار باشد. این احتمال وجود دارد که مدت زمان شکل گیری درد شکم ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.
در زیر علائم مختلف زخم معده را شرح می دهیم:
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد شکمی
- رنگ پریدگی
- نفخ شکمی
- سوزش
- خون در مدفوع
- تنگی نفس
- سرگیجه
روش های پیشگیری از زخم معده
حال بپردازیم به این موضوع که اصلا چگونه میتوان از زخم معدع پیشگیری کرد؟
رعایت اعتدال در مصرف دارو:
یکی از راه های پیشگیری از زخم معده، محدود کردن مصرف داروهای مختلف است. اکثر بیماران مبتلا به آرتروز در ناحیه گردن و دست ها از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی برای کاهش درد و تورم استفاده می کنند. داروهای ضد التهابی و غیر استروئیدی تأثیر منفی طولانی مدت بر روی مواد مخاطی دارند که معده را از اسید محافظت می کنند.
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی شامل ناپروکسن سدیم، آسپرین و ایبوپروفن هستند. همچنین قرص های ضد بارداری باعث افزایش زخم می شوند. اگر درد معمولی دارید می توانید از استامینوفن برای کاهش درد استفاده کنید.
رژیم غذایی مناسب:
بهترین راه برای پیشگیری و درمان زخم معده پرهیز از خوردن غذاهایی است که باعث تحریک ترشح اسید معده در طول هضم می شوند. غذاهایی که باعث افزایش اسیدیته معده می شوند عبارتند از ادویه جات مخصوصا فلفل، پودر چیلی، زنجبیل، پیتزا و شکلات.
از طرفی با تغییر رژیم غذایی می توان احتمال ابتلا به زخم معده را به صفر رساند. به طور کلی، غذاهای حاوی فیبر برای عملکرد دستگاه گوارش مفید هستند. به علاوه، با خوردن سبزیجات و میوه های تازه، می توانید مستقیماً به بدن خود در تولید باکتری های سالم کمک کنید.
در سال های اخیر، متخصصان زخم معده بر این باورند که شیر می تواند محتویات معده را برای درمان زخم معده خنثی کند. و این در حالی است که شیر حاوی مقدار زیادی کلسیم و پروتئین است. کلسیم و پروتئین محرک هایی هستند که ترشح شیره معده را افزایش می دهند.
علاوه بر این، برای پیشگیری از زخم معده، غذاهای غنی از پروبیوتیک به کاهش احتمال زخم معده کمک می کند. غذاهای حاوی پروبیوتیک عبارتند از: نوشیدنی کفیر، ماست، پنیر کهنه، کلم قرمز در سرکه و نارگیل.
مواد غذایی مفید در بهبود زخم معده عبارتند از:
- عسل
- سبزیجات برگ سبز
- انواع کلم
- مرغ و ماهی
- سیب
- تخم مرغ
- تمشک
- زیتون و روغن زیتون
خودداری از مصرف دخانیات:
یکی از عواملی که خطر ابتلا به زخم معده را افزایش می دهد، سیگار کشیدن، استعمال دخانیات به ویژه تنباکو است. استشمام بوی تنباکو لایه های داخلی معده را ضعیف می کند و زمینه ساز ایجاد زخم ها می شود.
علاوه بر این تصور می شود که دود سیگار باعث افزایش تولید اسید معده می شود.
خودداری از مصرف نوشیدنی های الکلی:
نوشیدنی های الکلی به طور مستقیم بر غشای مخاطی معده و روده تأثیر می گذارد. قرار گرفتن طولانی مدت معده در معرض چنین مایعاتی می تواند باعث نفخ و خونریزی شود. علاوه بر این، نوشیدنی‌هایی مانند قهوه، نوشابه‌های گازدار، چای داغ و نسکافه باعث ایجاد زخم معده می‌شوند، زیرا باعث آسیب دائمی به بافت معده می‌شوند.
کنترل تنش و استرس:
فشار عصبی با میزان اسید وارد شده به معده رابطه مستقیم دارد. به گفته بیماران مبتلا به درد شکم، زمانی که عارضه ای روانی وجود دارد، میزان درد در حفره شکم پیش رونده است.
برای جلوگیری از ایجاد زخم معده، می توانید منبع استرس را پیدا کنید و در صورت امکان از آن اجتناب کنید.
اگر نمی توانید از شر عامل استرس زا خلاص شوید، از روش های مختلفی برای فراموش کردن آن استفاده کنید. بهترین راه برای فراموش کردن عامل استرس، گذراندن اوقات فراغت با همسالان، شرکت در باشگاه های ورزشی، پیاده روی و نوشتن احساسات خود در یک دفترچه است.
یکی از راه حل های موثر برای کاهش میزان و تاثیر استرس بر بدن، خواب کافی است. خواب عمیق می تواند سیستم ایمنی بدن را بهبود بخشد و تا حدودی از بروز عوارض مختلف بکاهد.
پرهیز از رژیم های طولانی مدت و شدید:
در اکثر رژیم هایی که برای کاهش وزن تجویز می شود تا میزان کالری مصرفی در مقایسه با کالری موجود در بدن کاهش یابد، توصیه می شود برای مدت طولانی غذا نخورید.
گرسنگی عامل اصلی زخم معده است. بنابراین اگر می خواهید از زخم معده پیشگیری کنید، بهتر است مدت زمان رژیم را محدود کنید.
روش های تشخیص زخم معده
اولین قدم برای تشخیص زخم معده، معاینه فیزیکی بدن بیمار است. در این قرار، پزشک علائم بیمار را بررسی می کند و در مورد داروها و سابقه خانوادگی سوال می کند. پس از تشخیص پزشک احتمال بروز زخم معده با علائم فیزیکی بیمار، انجام آزمایشات ضروری است.
بهتر است بدانید که پزشک یکی از روش های زیر را برای تشخیص عوارض با توجه به شرایط جسمانی بیمار انجام داده است.
آندوسکوپی
آندوسکوپی یکی از روش های تجربی برای تشخیص زخم معده است. در روش آندوسکوپی یک لوله نازک وارد دهان بیمار می شود و روی معده و روده کوچک ثابت می شود.
سپس بخشی از معده یا روده برای نمونه برداری گرفته شده و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می شود.
باریم
باریم نوعی مایع سفید و شفاف است که دستگاه گوارش را واضح می کند.
در این روش بیمار باریم مایع می نوشد. سپس پزشک روده و معده بیمار را با رادیوگرافی معاینه می کند.
روش های درمانی زخم معده
انتخاب روش درمان زخم معده بر اساس شدت بیماری تعیین می شود. به طور کلی، درمان زخم معده با ترکیب موادی انجام می شود که از دستگاه گوارش محافظت می کند، سطح اسید معده را کاهش می دهد و باکتری پیلوری را از بین می برد.
هنگامی که آزمایشات بالینی افزایش غلظت باکتری پیلوری را در بدن نشان می دهد، پزشکان مهارکننده های پمپ پروتون و آنتی بیوتیک ها را برای کنترل رشد باکتری تجویز می کنند. داروهای مهارکننده پمپ پروتون عملکرد سلول های تولید کننده اسید معده را کاهش می دهند.
همچنین زمانی که زخم معده خونریزی می کند، می توان از روش آندوسکوپی برای درمان کم خونی استفاده کرد. سپس اگر حجم خون کاهش نیابد، از روش جراحی استفاده می شود. بهتر است بدانید در هر دوره درمان احتمال عود زخم معده وجود دارد.
